Hər gün yüzlərlə böyük və kiçik qərarlar qəbul edirik. Bu qərarların bir çoxu yaxşıdır, amma bəzən daha sonra yanlış qərar qəbul etdiyimizi başa düşürük. Bəzən biz hətta qərar qəbul etdiyimiz zaman onun yanlış olduğunu bilirik.
Bu, xüsusilə yeməklə bağlı qərarlarımıza aiddir. Biz hədəflədiyimiz çəkiyə çatmadıqda aldığımız qərarlara görə özümüzü günahlandırırıq. Biz daha az yeməyə və daha çox hərəkət etməyə çalışırıq, amma istədiyimiz nəticəyə hər zaman nail olmuruq.
Tanınmış davranış iqtisadçısı Daniel Kanemana görə, bizim qərarlarımızda şüurumuzun təsiri düşündüyümüzdən daha azdır. Əslində bir çox qərarları biz fərqində olmadan qəbul edirik.
O, bunu sistem 1 düşüncəsi adlandırır. Məsələn, dolabdan köynəyi götürmək və ya ayaqqabı bağlarını bağlamaq kimi sürətli və düşünülmədən verilən intuitiv qərarlar.
Sistem 2 fərqli işləyir. Məsələn, xüsusi bir gün üçün paltar seçərkən dostlarınızdan məsləhət alıb çox vaxt sərf edə bilərsiniz. Bu sistem 2 düşüncəsidir - yavaş və düşünülmüş.
Çəki və iştahanın tənzimlənməsinə gəldikdə sistem 1 və sistem 2 necə işləyir?
Bir çox insan arıqlama məqsədilə uzun müddət inadla yemək istədikləri qida haqqında düşünürlər. Bu o demək ola bilər ki, onlar pəhriz edir və ya ikinci porsiyanı qəbul etməkdən imtina edirlər. Çoxlarının iradə gücü kimi düşündüyü məhz budur. İradə gücü sistem 2-nin tənzimləməsi əsasında işləyir.
Ancaq sistem 1 çəki hədəflərimizə nail olmağımıza mane olur. Bu proses artıq aktual olmayan “həyatda qalma oyunu”nun qaydaları ilə tənzimlənir. “Həyatda qalma” qaydaları yüksək kalorili məhsulların istehlakına üstünlük verir və bizi arıqlamaqdan qətiyyətlə qoruyur.
> Müasir dünyada çəki problemi: Ətraf mühit sağlamlığımıza təsiri
"Çəkinin tənzimlənməsində iştirak edən çoxsaylı mexanizmlərə təsir edən terapiya metodlarının və yanaşmaların birləşməsi, piylənməyə qarşı mübarizənin ən effektiv üsulu ola bilər".
Elm sübut edib ki, əgər biz arıqlamaq və bu çəkini saxlamaq istəyiriksə, iradə gücü lazım olan heç də yeganə amil deyil. Əslində, o, çəkinin tənzimlənməsində bizim düşündüyümüzdən daha az rol oynayır.
Çəkiyə bir çox proses nəzarət edir və onların bəziləri bizim şüurlu nəzarətimizdən kənar baş verir. Buna görə də, Luiziana Dövlət Universitetinin tədqiqat qrupunun fikrincə, bir çox mexanizmlərin aradan qaldırılmasına yönəlmiş terapiya metodlarının və yanaşmaların birləşməsi piylənməyə qarşı mübarizənin ən effektiv üsulu ola bilər.
Xoşbəxtlikdən, bunu tək etməli deyilsiniz. Fərdi müalicə planının hazırlanması üçün həkiminizə müraciət edin. Bu, fiziologiyanızın sizin xeyrinizə işləməyə məcbur etmək üçün ilk addımdır.
